1966: Provo’s Witte Huizenplan / White House Plan of Provo movement

Dit is het oerdocument van de moderne Nederlandse kraakbeweging geschreven in 1966 door Auke Boersma toen één van de actieve deelnemers aan de Amster- damse Provo-beweging. ‘Moderne kraak- beweging’ omdat het ingebruiknemen van woonruimte zonder legale titel als huur- der of als eigenaar, iets van alle tijd is en er hier een nieuwe vorm gevonden wordt voor een oude praktijk met: een verbod op sloop van woningen zolang er een tekort aan is; het aanleggen van lijsten en het met witte verf markeren van leegstaande woningen; het publiek oproepen om leeg- staande woningen zelf in bezit te nemen. Voorheen was het ‘illegaal’ bezetten van een leegstaande woning meestal een stie- kumme en geen demonstratieve daad: “eropkruipen” heette het in de volksmond. Om nu bijna een halve eeuw na datum iets van de betekenis van dit pamflet in zijn eigen tijd te begrijpen dient vermeld te worden dat in de midden zestiger jaren woningdistributie door de overheid (op ba- sis van de Woningwet van 1947) een groot deel van de woningmarkt controleerde, het is ook de tijd dat er saneringsplannen in de binnenstad voor wat dan nog volkbuurten zijn (Kattenburg, Nieuwmarkt, Jordaan) in uitvoer komen met verplaatsing van hele bevolkinsggroepen naar de buiten- wijken en leegstand in afwachting van sloopplannen. Tegelijkertijd verruilen kantoren – gevestigd in vroegere woningen aan de grachten – door verkeersopstoppin- gen en moderniseren van werkomgeving hun grachtenpand voor nieuwbouw aan grote verkeersaders, waardoor ook hier veel panden leeg komen te staan. Voorts is het 17e eeuwse Stadhuis op de Dam pas sinds 1814 Koninklijk Paleis (ooit ge- naast tijdens de Franse bezetting door de broer van Napoleon, later overgenomen door de Oranjes). Rechtgeaarde repub- likeinen zien dit leegstaande paleis met lede ogen aan en pleitten al sinds het mid- den van de 19e eeuw, voor teruggave aan de stad Amsterdam van haar stadhuis. New Babylon is het door de provobe- weging omarmde plan voor een van ar- beid bevrijdde nomadische samenleving van kunstenaar en situationist Constant Nieuwenhuis voor een samenleving waar het privé-bezit is opgeheven, een samenleving voorbij het “mijn en dijn”. Tjebbe van Tijen oktober 2008 voor het “Witboek Kraken” en met dank aan pamflettoloog Frans Panholzer en het In- ternationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis voor de scan van het pamflet.

April 1966 lealfet announcing the plan of the Dutch Provo movement to end the Housing Question by self-distribution of empty houses